آشنایی با بازاریابی شبکه های اجتماعی:
بازاریابی رسانه های اجتماعی (Social Media Marketing) که به اختصار SMM نامیده می‌شود، یکی دیگر از روش‌های دیجیتال مارکتینگ یا همان بازاریابی دیجیتال است. این تعریف نسبتا جدید که از زمان روی‌کار آمدن شبکه‌های اجتماعی مطرح شد، امروزه یکی از روش‌های موثر در بازاریابی و همچنین برند سازی بوده است و در این مقاله از سایت تدسا ( بنیاد آموزش مجازی ایرانیان) قصد داریم شما را به صورت کامل با این تعریف آشنا کنیم.
پیش از شروع؛ دو تعریف را با هم بررسی می‌کنیم:
یک) تعریف شبکه اجتماعی
شبکه اجتماعی یا Social Network، شبکه‌ای است برای تعامل افراد که امروزه توسط سرویس‌های آنلاینی هدایت می‌شود. شبکه اجتماعی سابقه طولانی در تاریخ داشته اما منظور ما در این مقاله شکل جدید و امروزه آن است. تعریف جدید و ارائه تازه این بستر توسط فیسبوک معرفی شد و پس از آن سرویس‌های دیگری با خدمات مشابه ورد بازار آنلاین شدند. شبکه‌های اجتماعی امروزه محلی برای ابراز نظر، تعامل و به‌اشتراک گذاشتن محتوا هستند.
دو) شبکه اجتماعی یا رسانه های اجتماعی
بسیاری از افراد همچنان به صورت اشتباه این دو تعریف (Social Media & Social Network) را به‌جای هم استفاده می‌کنند اما باید بدانید که شبکه اجتماعی کاملا با رسانه های اجتماعی فرق دارد. همانطور که در تعریف شبکه اجتماعی مطرح شد، آن یک مدل تعامل است و فرم امروزی آن مدل آنلاین است. شبکه اجتماعی تعریفی کلی‌تر از رسانه های اجتماعی است.
شبکه اجتماعی امروزه به معنای هر ابزار و پلتفرمی برای ارتباط است. به این معنی که پیام‌رسان‌هایی مانند واتس‌اپ، گوگل الو، فیسبوک مسنجر و… (که خاصیت ایجاد گروه و تعامل بین بیش از ۲ نفر را دارند) هم در کنار فیسبوک، گوگل پلاس و توییتر، یک شبکه اجتماعی (Social Network) نامیده می‌شوند. اما رسانه های اجتماعی، پلتفرم‌هایی هستند که به‌منظور اطلاع رسانی شکل گرفته‌اند. از آنجایی که کلمه Media در زبان انگلیسی اسم جمع است، باید Social Media را به معنای رسانه های اجتماعی معنی کنیم. شبکه های اجتماعی فیسبوک، توییتر، گوگل پلاس، اینستاگرام، لینکدین، ردیت، پینترنست، تامبلر و… رسانه های اجتماعی (Social Media) نامیده می‌شوند.
اصول و روند بازاریابی شبکه های اجتماعی:
۱) در استراتژی بازاریابی خود، استراتژی بازاریابی شبکه های اجتماعی را ببینید:
به نظر می‌رسد که با وجود اهمیت فراوان، داشتن یک استراتژی کسب و کار، یک استراتژی بازاریابی و فراتر از آن استراتژی بازاریابی شبکه های اجتماعی، همچنان نگرشی بسیار عجیب در فضای کسب و کار است. معمولاً وقتی از یک مدیر پرسیده می‌شود که “آیا استراتژی بازاریابی دارید؟” در پاسخ می‌شنویم که “بله، البته هنوز در ذهنم هست و جنبه عملی پیدا نکرده است.” البته بررسی اهمیت استراتژی بازاریابی مکتوب موضوع این مقاله نیست، اما لازم به ذکر است که نقطه آغاز یک کسب‌وکار، داشتن یک استراتژی منسجم بازاریابی است که در آن استراتژی شبکه های اجتماعی به همراه اهداف SMART دیده شده باشد.
برای تعریف استراتژی بازاریابی شبکه‌های اجتماعی با توجه به نیاز‌های کسب‌وکار می‌توان از داده‌های آماری شبکه‌های مجازی استفاده کرد. شبکه‌ها و کانال‌هایی را انتخاب کنید که بیشترین تعداد مخاطبانتان در آنها حضور دارند و بیشترین نرخ بازگشت سرمایه را به همراه دارند. بر روی ۳ یا ۴ شبکه متمرکز شوید و به دنبال فعالیت در تمام کانال‌ها و شبکه‌ها نباشید.
۲) حضور خود در شبکه‌های اجتماعی را ارزیابی کنید:
پیش از به‌روزرسانی سالانه استراتژی خود، شما نیازمند آن هستید که حضور خود در شبکه‌های اجتماعی در یک سال گذشته را بررسی نمایید. برای این کار عملکرد صنعت و رقبای خود را نیز مورد بررسی قرار دهید و ببینید که المان‌های تبلیغاتی مد نظر آنان چیست. یکی از مهم‌ترین اصول بازاریابی شبکه های اجتماعی و تعریف یک استراتژی موفق، نظارت بر فعالیت خود و رقبا است.
۳) یک برنامه استراتژیک و اجرایی برای هریک از شبکه‌های اجتماعی تعریف کنید:
شاید از نظر شما تاکید مکرر بر اهمیت استراتژی و برنامه‌ریزی بی‌فایده باشد اما واقعیت آن است که هر کسب‌وکاری باید بداند که چه اهدافی دارد و محدودیت‌های منابع پیش رویش چیست، تا بتواند بهترین تصمیم را اتخاذ کند.
اینکه خود را بدون هیچ هدف مشخصی در بازی شبکه‌های اجتماعی غرق کنید تا صرفاً مشغول باشید، کار صحیحی نیست. در واقع شما باید بتوانید به این سؤالات پاسخ بدهید: چرا کسب‌وکار شما از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کند ( این دلیل که “چون همه استفاده می‌کنند”، پاسخ مناسبی نیست)، چرا کسب‌وکار شما از یک شبکه خاص مثل فیسبوک یا پینترست استفاده می‌کند؟ می‌خواهید چه نوع محتوایی را منتشر کنید؟
در واقع استراتژی میتواند به تمامی این سؤالات پاسخ دهد. داشتن استراتژی و برنامه اجرایی زمان‌بندی شده میتواند تا حد زیادی وظایف شما را ساده کرده و شانس شما را برای دستیابی سریع‌تر و ارزان‌تر به اهدف، افزایش دهد.
۴) در شبکه‌های اجتماعی که مخاطبینتان در آن فعال هستند، حضور داشته باشید:
امروزه حضور در شبکه‌های اجتماعی معروف اهمیت چندانی ندارد، بلکه باید سعی کنید شبکه‌هایی را که مخاطبینتان در آن فعال هستند شناسایی کرده و تمرکز خود را به آنها معطوف کنید. یکی از اصول بازاریابی شبکه های اجتماعی توجه به جامعه مخاطبین در هر کانال است. حتی اگر مخاطبینتان به شبکه جدیدی گرایش پیدا کردند که شناخت زیادی از آن نداشتید، شما هم باید در آن حاضر شده و فعالیت داشته باشید.
5) اطلاع رسانی کنید:
یک مدل بازاریابی رسانه های اجتماعی برای کسب و کارهای خبری، مجله آنلاین، سایت‌های آموزشی و… استفاده از مدل اطلاع رسانی است. بسیاری از کاربران بیشتر وقت آنلاین بودن خود را در رسانه های اجتماعی می‌گذرانند و دیگر به سایت‌ها ممکن است سر نزنند، از همین رو می‌توانید اخبار مرتبط با حوضه کاری خودتان را از طریق شبکه‌های اجتماعی اطلاع رسانی کنید.
در بازاریابی رسانه های اجتماعی خلاقیت بسیار مهم است. وقتی در سایت می‌گوییم اطلاع رسانی کنید شما تنها کافی است خبرها در سایت منتشر کنید اما در رسانه های اجتماعی نباید به همان شکل عمل کنید. استفاده از تصاویر ویژه و یک طرح اختصاصی برای انتشار آنها میتواند بسیار موئر باشد. همچنین با استفاده از ابزارهای استوری فیسبوک و اینستاگرام می‌توانید تیترها را منتشر و سپس از کاربران بخواهید لینک را باز کنند و خبر را در سایت شما مطالعه کنند.
این مدل از بازاریابی رسانه های اجتماعی در همه شبکه‌ها تقریبا جواب داده و می‌توانید از همه آنها استفاده کنید. در این مدل نباید هشتگ‌ها را فراموش کنید. پست کردن هشتگ‌های مرتبط با خبر و موضوع می‌توانید نقش مهمی در دیده شدن مطلب شما داشته باشد.
6) معرفی و پیشنهاد محصول:
مدل معرفی محصول در بازاریابی رسانه های اجتماعی، میتواند طرح خوبی برای فروشگاه اینترنتی باشد. محصولات خود را لیست کنید و برای هر یک تصویر و طرح اختصاصی طراحی کنید. مشخصات محصول را کامل در زیر پست (قسمت توضیحات – Caption) قرار دهید تا کاربر بدون نیاز به سایت به اطلاعات ضروری دسترسی داشته باشد. باز هم خلاقیت در این مدل بازاریابی رسانه های اجتماعی مهم بوده و اگر تصاویر و یا ویدیوهای تولیدی شما جذاب نباشد، نمی‌توانید در این روش موفق ظاهر شوید.
همچنین اگر کسب و کار اینترنتی شما خدماتی را ارائه می‌دهند، می‌توانید یک صفحه فرود (Landing Page) را طراحی کرده و در مورد کسب و کار خود به صورت کامل توضیح دهید و لینک آن را در قسمت لینک پروفایل خود قرار دهید و از کاربران بخواهید آن را مطالعه کنند. در این مدل شبکه‌های اجتماعی ردیت و لینکدین به کمک شما نمی‌آید و بهتر است از سایر شبکه‌های اجتماعی استفاده کنید. پینترست با قابلیت ثبت سفارش میتواند بسیار برای شما موثر باشد اما متاسفانه جدا از فیلتر بودن در ایران، کاربران کمی هم در این شبکه فعال هستند که بتوانید به آنها خدمات بدهید. ارسال تخفیف‌ها و محصولات ویژه در این مدل میتواند فروش شما را در مناسب‌ها بالاتر ببرد.
7) برند سازی و جلب اعتماد مشتری:
یک مدل دیگر از بازاریابی رسانه های اجتماعی میتواند در جهت برند سازی (Branding) استفاده شود. این شیوه مرسوم در دنیا به برند شما کمک کرده و اگر به درستی آن را اجرا و پیاده کنید، اعتماد مشتریان شما بیشتر می‌شود. برای برند سازی ابتدا لازم است در همه شبکه های اجتماعی حضور داشته باشید.از طریق می‌توانید به همه‌نوع سلیقه دسترسی داشته باشید.
در اولین قدم‌ها باید به ساده‌ترین شکل در چندین مرحله (پست) خود معرفی کنید. سپس برای مثال می‌توانید تصویری واقعی از نحوه ارسال سفارشات و یا خدمات در حال انجام منتشر کنید. این شیوه بسیار موئر برای اعتمادسازی است. از تیم خود در روز های مختلف عکس گرفته و مرتب آن را در صفحه منتشر کنید. جواب سوال‌های کاربران را بدهید و همه‌جوره سعی کنید واقعی باشید.
وقتی به صورت حرفه‌ای خود را معرفی کنید و مدام از فعالیت خود گزارش در رسانه های اجتماعی منتشر کنید، اعتماد کاربران به شما بیشتر شده و از طریق می‌توانید آنها برای خرید به سایت منتقل کنید. انتهای چرخه این فرآیند، سرافرازی برند شما بوده و کمک بسیار بزرگی برای روند برند سازی شما می‌کند.
8) کمپین‌های مناسبتی و مسابقه:
مورد آخر که بسیار توسط کسب و کارها برای بازاریابی رسانه های اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد، برگزاری کمپین‌های مناسبتی و یا مسابقه است. این شیوه میتواند به صورت جداگانه باشد (یعنی شروع کار در رسانه های اجتماعی با این فعالیت‌ها باشد) اما توصیه می‌شود این مورد را در کنار یکی از سه مورد قبل اجرا و پیاده کنید زیرا بازدهی‌شان کاملا متفاوت است.
یکی از مرسو‌م‌ترین روش‌ها برای اجرای کمپین تبلیغاتی، وصل کردن با یک مناسبت خاص است. وقتی می‌خواهید برای مثال لباس‌های زمستانه خود را به فروش برسانید، بهتر است درست در همین فصل، و در شروع آن محصولات را معرفی برای تشویق به خرید، کد تخفیف داده و یا با تخفیف آنها را معرفی کنید. سپس با طرح‌های اختصاصی و گرافیکی زیبا، کاربران رسانه های اجتماعی را تشویق به خرید و مشاهده محصولات خود کنید.
دومین مورد این بخش مسابقه است. بسیاری از صفحه‌ها در رسانه های اجتماعی یک مسابقه برپا کرده و درآن سوالی می‌پرسند، نظرسنجی می‌گذارند و یا مانند سنتی در اینستاگرام می‌نویسند، برای ما کامنت گذاشته و دوستان خود را تگ کنید. یک جایزه تعیین کنید، سپس از همین طریق می‌توانید نمایش و تاثیر (Impressions) بسیار بالا در رسانه های اجتماعی داشته باشید. فقط یادتان نرود که به قول خود وفا کنید، در صورتی که جایزه به برنده و یا برندگان ارسال نکنید، باید برای همیشه با رسانه های اجتماعی خداحافظی کنید.
9) در شبکه‌های اجتماعی که انتخاب می‌کنید، حضور پررنگ داشته باشید و به صورت مداوم پست بگذارید:
سخت کار کن، هوشمندانه کار کن، مداوم کار کن. این اصطلاح وصف کاملی از فعالیت‌های بازاریابی شبکه‌های اجتماعی است. اینکه هر از گاهی در پینترست چیزی را پین کنید یا در توئیتر، توئیت کنید معادل این است که هیچ کاری انجام ندادید. اگر می‌خواهید از فعالیت خود در شبکه‌های مجازی نتیجه بگیرید، ترافیک خود را افزایش دهید، فالوئرهای بیشتری جذب کنید و … میبایست به طور مداوم چند بار در روز پست بگذارید. حضور دائمی در مقابل مخاطبین یکی از مهم‌ترین اصول بازاریابی شبکه های اجتماعی است، در غیر این صورت توجه آنان را از دست خواهید داد.
10) پست‌های خود را بر مبنای شخصیت خریداران خود تعریف کنید:
مخاطبین شما از بخش‌های مختلف جامعه هستند و ویژگی‌های شخصیتی متفاوتی دارند. اگر در میان مشتریان خود مشاور، بلاگر و شرکت‌های کوچک دارید، واضح است که هر کدام تمایلات و سلایق مختلفی دارند و جذب محتوای متفاوتی خواهند شد. تاکتیک خوبی که برای افزایش تعامل در شبکه‌های اجتماعی می‌توان داشت، یکی از اصول بازاریابی شبکه های اجتماعی این است که مخاطبین خود را بر مبنای سن، جنسیت، علاقه‌مندی‌ها و دامنه فعالیت‌هایشان تقسیم‌بندی کنید و به هر یک محتوای مخصوص خود را نشان دهید.
11) فقط با کیفیت‌ترین محتواها را پست کرده و به اشتراک به گذارید.
حتی اگر تعداد محتوایی که به اشتراک گذاشته می‌شود، اهمیت داشته باشد، بازهم کیفیت آن از اهمیت بالایی برخوردار است. مخاطبان تنها پستی را که جالب و ارزشمند بدانند به اشتراک می‌گذارند، توئیت یا پین می‌کنند. در واقع در درجه اول مخاطبان قدردان محتوایی هستند که از نظرشان ارزشمند باشد. تنها محتوایی را به اشتراک بگذارید که بیشترین ارزش را ایجاد کند، نه هر محتوایی که تولید کردید.
12) از جلوه‌های بصری جذاب استفاده کنید:
یک تصویر بهتر از ۱۰۰۰ نوشته است. طبق تحقیقات انجام شده ۸۰ درصد از کارشناسان بازاریابی از محتوای تصویری در شبکه‌های اجتماعی خود استفاده می‌کنند. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۲۱ سهم ویدئو از ترافیک اینترنت جهانی ۸۲% خواهد بود.
شکی نیست که محتوای بصری و تصاویر در شبکه‌های مجازی قدرت زیادی دارد و پینترست به عنوان یک موتور جستجوی بصری گواهی بر این مدعاست. پینترست و اینستاگرام به واسطه محتوای بصری خود به بالاترین نرخ مشارکت دست یافته‌اند.
به واسطه فناوری و انواع اپلیکیشن‌های کاربر پسندی مثل ادوبی اسپارک و پیک مانکی، انفجاری از جلوه‌های بصری با کیفیت رخ داد.
13) شبکه‌های اجتماعی خود را مورد ارزیابی قرار دهید:
تست A/B، روشی برای ارزیابی لندینگ‌پیج‌ها است. این روش در ارزیابی شبکه‌های اجتماعی نیز اهمیت بسیاری دارد. بدین منظور باید برنامه زمان‌بندی شده مشخصی برای هر محتوایی که تولید می‌شود، تعریف شده باشد که طبق آن بتوان عملکرد صفحات را هم مورد بررسی قرار داد. به طور کلی، اگر محتوای شما توجه زیادی را به خود جلب نکند، دو دلیل عمده میتواند داشته باشد: اول اینکه عنوان آن به اندازه کافی جذاب نبوده و دوم آنکه محتوا، کیفیت لازم را نداشته است.
14) با استفاده از ابزارهای مدیریت شبکه‌های اجتماعی، کارایی خود را بهبود دهید:
انتشار محتوا و فعالیت در شبکه‌های اجتماعی، حضور در توئیتر، پینترست، فیسبوک، اینستاگرام، لینکدین و پست گذاشتن در این پلتفرم‌ها چند بار در روز میتواند زمان زیادی را به خود اختصاص دهد. برای بهبود کارایی عملکرد در این حوزه دو راه وجود دارد: نخست اینکه بازاریابی شبکه های اجتماعی را برون‌سپاری کنید، دومین راه استفاده از ابزارهای مدیریت شبکه‌های اجتماعی است.
اگر به دنبال تمرکز بر هسته مرکزی کسب‌وکار خود هستید و توانایی لازم برای مدیریت شبکه‌های اجتماعی خود را ندارید، برون‌سپاری میتواند راه مناسبی باشد. این راه همچون تمامی انتخابهای پیش رو، مزایا و معایب خاص خود را دارد.
دومین راه استفاده از اپلیکیشن‌های مدیریت شبکه‌های اجتماعی است. امروزه چندین اپلیکشین در این زمینه فعال هستند که توانایی لازم برای انتشار چند محتوا در چند شبکه را به طور همزمان، بر مبنای برنامه زمان‌بندی تعریف‌شده، دارند و می‌توانند وضعیت شبکه‌ها را تحلیل کنند.
برخی از این ابزارها عبارتند از Hootsuite ، Iconosquareو Sprout Social
15) از استراتژی فالو کردن استفاده کنید:
از آنجایی که به دنبال جذب فالوئرهای بیشتر هستید، می‌توانید از تاکتیک فالو کردن افراد مرتبط و علاقه‌مند به موضوع مد نظر کسب و کار خود، استفاده کنید. کاربرانی که در صنایع وابسته به شما فعالند، شناسایی و فالو کنید، برای این کار می‌توانید از کلمات کلیدی و هشتگ‌ها استفاده کنید.
16) با اینفلوئنسرها در ارتباط باشید:
وقتی شرکت شما در مرحله استارت آپی باشد، جذب فالوئر از سخت‌ترین کارهاست و هر شرکتی از روش متفاوتی برای جذب مخاطب استفاده می‌کند. البته که رقابت با برندهای موجود با صدها هزار فالوئر مثل حضور در یک جنگ واقعی است. اما در عین حال جذب مخاطب با فعالیت‌های گام به گام با اهداف مشخص، دور از دسترس نیست.
یکی از راه‌های میان‌بر استفاده از اینفلوئنسر مارکتینگ است از این طریق می‌توانید در عرض چند روز تعداد فالوئرهای خود را از صفر به چند هزار نفر برسانید. اینفلوئنسرها افرادی هستند که چندین هزار فالوئر دارند و به محض اینکه شما را پیشنهاد یا تضمین می‌کنند، شما در برابر تمامی مخاطبین آنان قرار می‌گیرید که به واسطه اینفلوئنسرها، به شما اعتماد می‌کنند. ارتباط داشتن با اینفلوئنسرها کاری دشوار اما ارزشمند است.
